Sophie: howto-text-nl-2006-1mdv2008.1 noarch

howto-text-nl-2006-1mdv2008.1.noarch.rpm

Besluiten of Linux wat voor je is

Rahul Sundaram

<[1]rahulsundaram AT yahoo.co.in>

Vertaald door: Ellen Bokhorst

<[2]bokkie AT nl.linux.org>

Januari 2003
Wijzigingen
Herziening 1.0 2003-04-22 Herzien door: RS
Initiële release, voorbeschouwd door de LDP.

Deze HOWTO is voor jou bedoeld als je het besturingssysteem Linux in
overweging aan het nemen bent, of je afvraagt of Linux datgene heeft
in vergelijking met wat je thans gebruikt.
_________________________________________________________________

Inhoudsopgave
[3]Over dit document
[4]Introductie Linux
[5]Vergelijking van Linux met MS-DOS, Windows 9x en NT
[6]Vergelijkbare Windows en Linux toepassingen
[7]Veel gestelde vragen
[8]Handige bronnen voor nieuwe gebruikers
[9]Erkenningen

Over dit document

Deze HOWTO is geschreven met als doel Linux comfortabel te laten zijn
voor gebruikers die aan andere besturingssystemen zoals DOS of Windows
zijn gewend. Ik heb slechts geprobeerd je een overzicht te
verstrekken. Gebruik deze HOWTO niet om Linux te leren. Ik heb
getracht het Linux systeem uit te leggen in verhouding tot wat je
waarschijnlijk weet van DOS en Windows. Ik heb ook getracht je die
features van Linux bij te brengen die nieuw en interessant zijn.
_________________________________________________________________

Nieuwe versies van deze HOWTO

Nieuwere versies van deze HOWTO zijn zodra ze zijn geschreven
beschikbaar vanaf het [10]Linux Document Project (LDP). Maak
alsjeblieft gebruik van deze link om er zeker van te zijn dat je de
laatste versie van deze HOWTO aan het lezen bent.
_________________________________________________________________

Feedback en correcties

Dit is de eerste publieke releaseversie van dit document en het kan
zijn dat ik wat fouten heb gemaakt of wat achterwege heb gelaten. Ik
zou dit document graag periodiek bij willen blijven werken op basis
van feedback en suggesties van gebruikers. Als je ideeën hebt waarvan
je denkt dat die op enige wijze zouden kunnen bijdragen aan het
verbeteren van dit document, e-mail dan alsjeblieft naar Rahul via
<[11]rahulsundaram AT yahoo.co.in>.
_________________________________________________________________

Introductie Linux

Het besturingssysteem Linux is in wezen een variant op het
besturingssysteem UNIX en Linux biedt waarschijnlijk alles wat UNIX
biedt plus nog wat meer. Het is een multi-user, multi-tasking,
netwerkbesturingssysteem welk tevens een gebruikersvriendelijke GUI
(Graphical User Interface) heeft. Linux is in veel opzichten
vergelijkbaar met Windows, maar biedt tevens veel unieke aspecten, die
ik beknopt zal behandelen.

Linux is gelicentieerd onder de GPL (General Public license) van de
[12]GNU organisatie, waaronder de kernel wordt geleverd met de
broncode, en vrijelijk beschikbaar is. Dit wordt Open Source software
genoemd. Als resultaat wordt Linux beschouwd veiliger en stabieler te
zijn dan gesloten software of eigendomssystemen zoals Windows omdat
iedereen de broncode geschreven in de programmeertaal C kan analyseren
en programmeerfouten op kan sporen of nieuwe features toe kan voegen.
Van belang op te merken is dat ook al is de broncode vrij, iedereen
het met winst mag verkopen. Dit is wat Linux helpt op zakelijk gebied.

Gerelateerde documenten

* [13]Linux FAQ
* [14]UNIX and Internet Fundamentals
_________________________________________________________________

Historie van de ontwikkeling van Linux

In tegenstelling tot eigendomsbesturingssystemen, zoals Windows, die
door een enkele organisatie worden ontwikkeld, wordt Linux door
programmeurs over de hele wereld via het Internet ontwikkeld.
Technisch gezien betekent Linux de kern van het besturingssysteem wat
de kernel wordt genoemd. Dit is samen met de broncode geschreven in C
onder de GPL (General Public License) vrijelijk beschikbaar.

De kernel kan alle interne taken beheren, zoals het toekennen van het
geheugen en het afhandelen van verzoeken van apparaten die op je
computer zijn aangesloten, zoals je toetsenbord, muis en printer. Het
is niet mogelijk de kernel onafhankelijk te gebruiken zonder de
coördinatie van diverse andere tools zoals de shell, die de interface
voor de gebruiker levert en andere utility's die je wellicht frequent
gebruikt. Ook in deze softwaretools is gewoonlijk net als de kernel
vrijelijk voorzien.
_________________________________________________________________

Is Linux wat voor je

Dit is afhankelijk van wie je bent en wat je graag doet. Ik moet
toegeven dat Linux geen besturingssysteem is dat voor alle doeleinden
is geschikt en waarschijnlijk is het beter geschikt voor de één en
minder plezierig voor de ander. Als je je computer thuis voor wat
vermaak gebruikt en tevreden bent met je Windows-systeem, dan is er
geen boeiende reden om op Linux over te stappen, maar die keuze heb je
nu wel. Er zijn verscheidene redenen om Linux te overwegen. Als je net
als ik student bent, dan kun je Linux zowel thuis als in college
gebruiken om de opdrachten en zelfs de interne werking van
UNIX-systemen te leren begrijpen. Voor het geval je wilt zien waarin
Linux verschilt van je huidige DOS/Windows systeem, heb ik hieronder
voorzien in een vergelijking.
_________________________________________________________________

De software bemachtigen

Als je besloten hebt Linux te installeren, dan heb je heel wat keuzes
in hoe je dat doet. Neem alsjeblieft voor je daadwerkelijkheid
verdergaat hierover een beslissing. Voor nieuwe gebruikers is het aan
te bevelen een CD met packages te kopen.
_________________________________________________________________

Bouw je eigen Linux-systeem

Dit is knap lastig te doen, maar als je avonturistisch bent ingesteld,
dan wens je wellicht je eigen Linux-systeem trachten op te bouwen.
Deze optie is beslist niet aan te raden als je nog geen ervaring hebt
met UNIX-systemen. Je beste kans is de Linux From Scratch (LFS),
beschikbaar vanaf [15]Linux From Scratch.
_________________________________________________________________

Download gratis een Linux-distributie

Ik beschouw dit niet als een geschikte optie, tenzij je een zeer
snelle verbinding hebt. Je moet wellicht de ISO-images downloaden,
bestaande uit een gigabyte aan bestanden of zelfs meer. Als je Linux
wilt proberen, dan wil je wellicht distributies downloaden en degenen
testen die op een diskette passen of echt klein zijn.
_________________________________________________________________

Betaalde versie van een handelaar

Als Linux nieuw voor je is en je niemand kent die Linux voor je kan
installeren, dan zou dit je keuze moeten zijn. Je krijgt heel veel
tools, handleidingen, service en ondersteuning.
_________________________________________________________________

Hulp van een vriend om zijn kopie op je machine te installeren (ja dat is
legaal)

Veel nieuwe gebruikers doen dit. Je kunt het gewoon uitproberen zonder
vast komen te zitten tijdens de installatie en alles wat daarbij komt
kijken. Moderne installaties zoals Mandrake en SuSe zijn zo simpel als
Windows, maar het is altijd handig een Linux goeroe aan je zijde te
hebben. Op een bepaald moment kun je zo iemand nodig hebben.
_________________________________________________________________

Distributies

Wanneer mensen de naam Linux gebruiken, refereren ze waarschijnlijk
naar een bepaalde distributie van Linux. Er wordt in verscheidene
softwarepackages voor Linux voorzien via het Internet, maar de
selectie en het downloaden ervan is een gecompliceerde taak die niet
noodzakelijkerwijs voor nieuwe gebruikers die Linux willen proberen
valt te beheren. Dit is precies waar distributies voor zijn.

Een distributie bestaat uit een set geteste softwarepackages die net
zoals Windows door een bedrijf voor een kleine vergoeding op CD wordt
geleverd. Het voordeel van het gebruik van distributies is de
ondersteuning en de handleidingen, als ook het feit dat Linux kan
worden gespecialiseerd voor gebruik op een bepaald gebied. Als je
Linux bijvoorbeeld zou willen gebruiken voor embedded systemen, kan
een distributie precies de juiste hoeveelheid benodigde software
hiervoor leveren, optionele zaken, zoals de grafische
gebruikersinterface achterwege latend. Dus je krijgt wat je wilt, in
plaats van een algemeen package voor alle gebruikers.

Dus wederom blijven we achter met een enorme keuze aan distributies
(er werden recent zo'n 200 distributies geteld, maar veel daarvan zijn
bestemd voor speciale doeleinden). De hoofdstroom distributies die
blijkbaar erg populair zijn, zijn RedHat, SuSE, Caldera en Debian. Per
streek kan dit anders zijn. Kijk bij de dichtsbijzijnde
computerwinkels voor meer informatie. Tussen deze distributies blijkt
ook RedHat wijdverspreid.

Caldera is waarschijnlijk meer geschikt voor degenen die reeds Windows
gebruiken. SuSE is een distributie uit Duitsland bekend om zijn groot
aantal gebundelde packages en ondersteuning. Debian is uniek omdat het
geen eigendom is van een bedrijf en het een non-profit op
vrijwilligers gebaseerde distributie is enkel en alleen ontwikkeld
door gebruikers.

Er bestaan nog vele andere distributies zoals Mandrake die streven
naar meer gebruikersvriendeljkheid. Mandrake was van origine gebaseerd
op RedHat. Mklinux voorziet in een zeer kleine distributie, welk kan
worden gebruikt om Linux in eerste instantie uit te proberen. Er
bestaan tevens verscheidene websites, zoals [16]LinuxLinks.com, die in
recentere informate voorzien.

Gerelateerde documenten

[17]CD-Distributions-EN-HOWTO
_________________________________________________________________

Applicaties, Tools en Utility's

Bestandsbeheerder - Windows Explorer

KDE biedt een geïntegreerde bestandsbeheerder, genaamd Konqueror,
welke ook dient als Internet-browser. De populairste formaten, zoals
tekstbestanden en afbeeldingen hebben ingebouwde ondersteuning en
openen binnen de Konqueror zelf. Verscheidene features zijn
vergelijkbaar met Windows Explorer, dus je hoeft het niet zonder te
doen.

Gnome bevat een simpele maar krachtige bestandsbeheerder genaamd GNU
Midnight Commander (GMC). Nieuwere Linux-distributies bieden een
alternatief genaamd Nautilus met een zeer indrukwekkende interface.
Het schijnt zelfs het traditionele Control Center gebundeld met Gnome
te hebben vervangen.

Configuratie-instellingen

Windows heeft een centrale bron voor het configureren van de
Windows-instellingen genaamd het Configuratiescherm, met verscheidene
applets Windows XP heeft dit georganiseerd in gerelateerde taken
vergelijkbaar met de bestandsbeheerder Nautilus onder Linux. Zowel KDE
als Gnome bieden vergelijkbare configuratieschermen. Linuxconf is een
ander beheerhulpmiddel, wat helpt bij het op makkelijke wijze
verrichten van een aantal taken zonder overal voor hoeven terug te
vallen op de opdrachtregel.

Utility's

KDE en Gnome bieden utility's vergelijkbaar met Kladblok, Wordpad,
Rekenmachine, Klok, Tekenset, Resource Monitor, enzovoort. Ik geef de
voorkeur aan KWrite in vergelijking met Gedit. Er zijn nog diverse
andere tools en keuzes beschikbaar.

Systeemtools - Scandisk en Diskdefragmenter

Het Linux bestandssysteem is zodanig ontworpen dat het fragmentatie
beperkt. Je hoeft je er geen zorgen om te maken dat door deze feature
je bestanden raken gefragmenteerd. Er bestaan een aantal
defragmenteerprogramma's, maar ze zijn beslist niet bedoeld voor
terloops gebruik. Wanneer je het Linux-systeem opstart dan voert linux
een programma genaamd fsck (file system check) uit wat vergelijkbaar
is met Scandisk. Je kunt dit ook handmatig uitvoeren als bestanden
ernstig zijn beschadigd. Bekijk de manpage van dit stuk gereedschap
voor meer informatie.

Ontwikkelaars

Software-ontwikkelaars en programmeurs zullen zich prima thuis voelen
onder Linux. KDeveloper en Glade zijn handig als grafische omgevingen
met hun ingebouwde hulp en andere tools. Linux wordt met compilers
voor elke taal die je je ooit voor zou kunnen stellen van ADA tot C,
C++ tot Java geleverd. KDE heeft een IDE genaamd KDEvelop, welk een
alternatief biedt voor IDE's onder Windows. Gnome heeft een visuele
interface voor het snel opstarten van grafische toepassingen. Klyx van
Borland is een multi-platform tool vergelijkbaar met Visual Basic wat
zowel onder Linux als Windows draait.
_________________________________________________________________

Aanvullende bronnen

* [18]www.linux.org - Een plaats om kennis te nemen van het
besturingssysteem.
* [19]www.linux.com - Het Linux-equivalent van Microsoft.com.
* [20]www.linuxlinks.com - Zou naar kunnen worden gerefereerd als de
enige Linux-portal.
* [21]www.tldp.org - Het Linux Documentatie Project is een enorme
bron met allerlei soorten documentatie, waaronder dit document.
* [22]www.desktoplinux.com - Linux op de Desktop.
* [23]www.linuxppc.com - Linux voor Apple Macintosh systemen.
* [24]www.slashdot.org - De geek newssite voor Linux en liefhebbers
van opensource software.
* [25]www.sourceforge.net - Deze site host heel veel
opensourceprojecten, waarvan de meeste zijn gerelateerd aan Linux.
* [26]www.freshmeat.org - Dit is de site voor als je graag de
laatste en het grootste onder linux wilt.
* [27]www.transgaming.com - Windows spellen die onder Linux draaien.
* [28]www.linuxgames.com - Linux spellen.
* [29]www.happypenguin.org - Meer Linux spellen.
* [30]www.gnu.org - De GNU is de Niet UNIX (GNU) organisatie die de
ontwikkeling van veel van de belangrijke tools voor Linux
continueert.
* [31]www.google.com/linux - Google zoekmachine voor Linux.
* [32]www.tldp.org/LDP/gs/gs.html - Linux Installation and Getting
Started is iets verouderd, maar voorziet in een uitstekende
introductie en historie.
* [33]sunsite.dk/linux-newbie/lnag_benefits.html - Linux Newbie
Administrators Guide is een up-to-date referentie voor nieuwe
Linux-gebruikers.
_________________________________________________________________

Vergelijking van Linux met MS-DOS, Windows 9x en NT

Linux Vs MS-DOS

DOS was het eerste besturingssysteem dat ik leerde gebruiken. Ik
herinner me een test waarbij ik een hiërarchische set directory's aan
moest maken. Dit klinkt waarschijnlijk onbeduidend voor iedereen die
aan grafische gebruikersinterfaces is gewend, maar toen was het
scenario heel anders. In vergelijking met de huidige standaards doet
het zelfs verouderd aan. Windows 95 was toen nog niet uitgegeven, en
in India had men van Linux nog nooit gehoord. Ik vond DOS veel
prettiger dan Windows 3.1, wat nogal zwak en onstabiel overkwam, nog
niet eens in aanmerking genomen dat het veel geheugen vroeg. DOS is in
veel opzichten heel anders dan Linux.

DOS voorziet niet in een grafische gebruikersinterface en je moet op
z'n minst een dozijn opdrachten met talrijke opties leren om wat
basisbewerkingen te kunnen uitvoeren zoals het kopiëren van een
bestand of manoeuvreren tussen directory's. Zelfs een kleine spelfout
kan resulteren in de foutmelding "Bad command or file name".

DOS ondersteunt het concept multi-users niet; elke gebruiker moet het
systeem elke keer dat hij/zij er mee wil werken overeenkomstig naar
behoeften aanpassen. Het was ook geen multi-tasking systeem.

DOS heeft ook geen ingebouwde beveiligingsfeatures. Dit was acceptabel
zolang je geen netwerksysteem wilde. Er bestonden andere varianten van
MS-DOS, zoals PC-DOS van IBM en nog een aantal anderen, waarin werd
getracht de ontbrekende features op te nemen. Een aantal
tekortkomingen werden opgelost middeld utility's van derden, maar de
basisbeperkingen zoals de geheimzinnige 640kb geheugenlimiet en
single-tasking waren voor velen niet acceptabel.

Voor het geval je je nu afvraagt waarom iemand nog DOS zou willen
gebruiken, zal ik je op een aantal voordelen wijzen. In wezen had DOS
in vergelijking met Linux verschillende doelen. Het was een zeer
goedkoop systeem (zover het kosten betreft) en met zijn minimale set
features was het tamelijk bruikbaar. Het was een simpel systeem om mee
te werken. Als je er niet op wilde ontwikkelen waren er niet al teveel
complicaties om je druk over te maken. Het was discutabel het
populairste systeem in de wereld en het bevatte een comfortabel aantal
toepassingen voor algemene taken.
_________________________________________________________________

Bestanden en directory's

De namen van bestanden kunnen onder Linux erg lang zijn, net zoals
onder Windows tot wel 255 tekens en ze hebben niet altijd een
extensie. De uitvoerbare bestanden worden geïdentificeerd via een
kenmerk in plaats van de extensie. Onder Linux zijn bestandsextensies
minder van belang dan onder DOS of Windows, aangezien Linux bestanden
gewoonlijk identificeert door middel van een identificatiecode genaamd
het magische nummer dat afhankelijk is van het type bestand.

Directory's zijn vergelijkbaar met die van DOS en ze volgen een
hiërarchische structuur. De padnamen worden onder Linux gescheiden
door voorwaartse slash-tekens (/) waar DOS en Windows gebruik maken
van achterwaartse slash-tekens (\). Bijvoorbeeld:
% cd /mnt/cdrom

Een / duidt de root aan en .. staat voor de ouderdirectory, net als
onder DOS.

In bash-shells kan het symbool ~ worden gebruikt om snel naar de
homedirectory te gaan. Bijvoorbeeld:
% cd ~
_________________________________________________________________

Linux shell

Voor verscheidene DOS-opdrachten bestaan Linux-equivalenten. De
Linux-shell is vergelijkbaar met de opdrachtregel onder DOS, maar dan
veel krachtiger, en ik bemerkte dat het ook werkbaarder was,
afhankelijk van de shell die je gebruikt, door features als colour
highlighting en vriendelijker navigatiemogelijkheden.

De meeste Linux-distributies worden standaard geleverd met Bash
(Bourne Again SHell). Er bestaan nog diverse andere shells, zoals de
Korn shell en de C-shell. Ze zijn gewoonlijk vergelijkbaar. Het is aan
te bevelen dat je volledig met een shell leert werken, voordat je een
ander uitprobeert. Het wordt gewoonlijk gecompliceerder als je
shell-scripts uit wilt voeren, die vergelijkbaar zijn met
batch-bestanden (bestanden onder DOS met de extensie .bat).
_________________________________________________________________

DOS-programma's onder Linux uitvoeren (DOS emulatie)

Er bestaat een DOS-emulator genaamd dosemu [34]www.dosemu.org waarmee
DOS-programma's onder het besturingssysteem Linux kunnen worden
uitgevoerd. Deze software is nog steeds in ontwikkeling; wellicht dat
je het toch wilt proberen. Er is van bekend dat het op z'n minst voor
een aantal toepassingen goed bruikbaar is. Probeer FreeDOS
[35]www.freedos.org als je Linux overweegt om gratis DOS-programma's
te kunnen gebruiken. Daar heb je veel meer aan dan Linux.
_________________________________________________________________

Linux vs. Windows 9x en NT

Zoals ik al eerder aangaf is Windows min of meer vergelijkbaar met
Linux. Wanneer mensen worden geïntroduceerd in Linux dan zijn ze in
eerste instantie geïntimideerd door het systeem. Het heeft
verschillende soorten grafische interfaces en alles werkt niet altijd
naar verwachting. Wanneer gebruikers me verbijsterd aankijken,
demonstreer ik op eenvoudige wijze hoe algemene taken zoals het
wijzigen van de achtergrond van de desktop of het afspelen van een
lied vergelijkbaar is met Windows. Het probleem bij deze
benaderingswijze is dat gebruikers weldra klagen dat Linux ze niet
veel meer biedt dan Windows :-).

Tot op bepaalde hoogte ben ik het hiermee eens. Er zijn beperkingen in
wat je van een besturingsssysteem kunt verwachten. Je kunt gewoon niet
verwachten dat Linux werkt als een 3D-schietspel of iets dergelijks.
Natuurlijk zijn er veel verschillen in de shell, de keuze aan
gebruikersinterfaces en filosofie en doelen van het besturingssysteem.
Linux is ontwikkeld als een open systeem waarbij de broncode van de
kern van het Linux-systeem (de kernel) voor iedereen vrij verkrijgbaar
is, maar wat voor invloed dit heeft op de eindgebruiker is in eerste
instantie lastig uit te leggen.

De gebruikersinterface is waarschijnlijk het eerste wat opvalt wanneer
je het Linux-systeem begint te gebruiken. Windows biedt een enkele,
monolitische gebruikersinterface, welk doorgaans in alle versies min
of meer hetzelfde is. Daarbij afgestoken biedt Linux twee grotere
desktopomgevingen genaamd KDE ([36]www.kde.org) en Gnome
([37]www.gnome.org). KDE heeft een ingebouwde bestandsbeheerder,
terwijl Gnome door velen wordt ondersteund, zoals Sawfish en
Enlightenment.

De beslissing een keuze te maken uit de desktopomgevingen en window
managers wordt aan jouzelf overgelaten. Een aantal daarvan kan
effeciënt worden uitgevoerd op een systeem met weinig geheugen en een
aantal daarvan is ontworpen met het uiterlijk van een spelconsole. KDE
is vergelijkbaarder met Windows, en Gnome met de Enlightenment window
manager was voor mij veelkleurig genoeg. Probeer één van de
populairste voordat je een beslissing neemt.

Laten we Windows eens in wat meer detail bekijken zodat je duidelijk
het onderscheid kunt maken.
_________________________________________________________________

Versies van Windows

Windows kent twee grote series, één geöriënteerd op de desktop
(Windows 9x) en één geöriënteerd op een netwerk (Windows NT). Er zijn
ook nog andere versies zoals Windows CE voor embedded systemen.

Windows 9x series

Voordat Windows 95 werd uitgegeven, waren alle Windows-versies tot aan
versie 3.1 grafische platforms bovenop DOS. Dit bood beperkte
mogelijkheden voor multi-tasking en de Programmabeheerdersinterface
was rommeling zonder duidelijke hiërarchie. Windows 95 was een 32-bit
besturingssysteem en een grote verbetering in gebruikersinterface met
zijn "Desktop" concept aangepast aan de Macintosh gebruikersinterface.
Het bood tevens beperkte compatibiliteit met voorgaande versies van
Windows en DOS. In Windows 98 werd ook de stabiliteit verbeterd en
Windows ME bood wat meer features alhoewel er niets belangrijks werd
toegevoegd. De recentere versie genaamd Windows XP is aanmerkelijk
stabieler door de vereniging met de Window 2000 kernel, en het is in
vergelijking vriendelijker en eenvoudiger door een aantrekkelijker
interface.

Windows NT series

Windows NT is aanmerkelijk stabieler, maar vereist meer
systeembronnen. Het ondersteunt de Intel-architectuur, en ooit de
Digital alpha en MIPS processors, maar ik geloof dat die nu zijn komen
te vervallen. Het kon UNIX in klein opgezette netwerken vervangen door
de vergelijkbaarheid met de populaire Windows 95 interface. De laatste
incarnatie genaamd Windows 2000 voorziet in wat meer beheerutility's
en services.
_________________________________________________________________

Aanvullende bronnen

* FreeBSD vs. Linux vs. Windows geeft een vergelijking op
[38]http://people.freebsd.org/~murray/bsd_flier.html
* Informatie over het GNOME desktop project is beschikbaar vanaf
[39]http://www.gnome.org
* Informatie over het KDE desktop project is beschikbaar vanaf
[40]http://www.kde.org
* De Linux Installation and Getting Started is wat verouderd, maar,
voorziet in uitstekende vergelijkingen van besturingssystemen, op
[41]http://www.tldp.org/LDP/gs/gs.html
* LinuxWorld.com voorziet in vergelijkingsscenario's tussen Windows
en UNIX type systemen op
[42]http://www.linuxworld.com/site-stories/2001/1018.tco.html
_________________________________________________________________

Vergelijkbare Windows en Linux toepassingen

Het heeft geen zin als het besturingssysteem goed is, maar men niet
over de benodigde toepassingen op de computer zou beschikken om de
dagelijkse activiteiten op uit te voeren, zoals het versturen van
e-mail naar een vriend of het beluisteren van muziek. Ik heb voorzien
in een lijst met algemene taken met bijbehorende Linux toepassingen en
de Windows tegenhangers.
_________________________________________________________________

Internettoepassingen

Het benaderen van het Internet werkt bijna net zo simpel als onder
Windows. Zowel KDE als Gnome voorzien in een geïntegreerde
inbelverbindingen vergelijkbaar met die van Windows. Zorg echter wel
dat je modem wordt ondersteund voordat je probeert onder Linux toegang
tot het net te krijgen.

Browser - Internet Explorer (IE)

Gewoonlijk wordt Internet Explorer met Windows meegeleverd. Onder
Linux heb je diverse keuzes. Je kunt gebruik maken van Konqueror,
Mozilla, Netscape, Opera of Galeon. Mozilla is het betere alternatief
voor Netscape en is gebundeld met vrijwel alle distributies. Mozilla
heeft veelbetekenende verbeteringen ondergaan in de stabiliteit en de
gebruikersinterface.

E-Mail Client - Outlook Express, Eudora

Voor die mensen die bekend zijn met Outlook Express, is gratis een
e-mailclient met een vergelijkbare interface en prima set features
genaamd Evolution [43]http://www.ximian.com/products/ximian_evolution
beschikbaar. Linux ondersteunt tevens diverse traditionele UNIX
e-mailclients, zoals pine, mutt en elm. Bovendien bestaan er nog een
aantal e-mailclients speciaal ontworpen voor de grafische omgevingen
(KDE en Gnome). KDE bevat een geïntegreerde e-mailclient genaamd
Kmail. Gebruikers van Gnome zullen zich comfortabel voelen bij Balsa.

Instant Messengers-AOL, Yahoo! en MSN

Yahoo! en America Online (AOL) voorzien in Linux en Windowsversies van
hun instant messenger clients. Ik zou je zeer zeker een multi-instant
messenger client willen aanraden genaamd Gaim dat een AOL-interface
heeft en ondersteuning voor MSN als ook voor Yahoo! gebruikers. Ik heb
de Yahoo! messenger ongeveer een jaar in college gebruikt en ik
bemerkte dat de chatroom feature en nog een aantal andere foefjes
ontbraken, maar in het geheel schijnt het goed genoeg te zijn voor een
ontwikkelaarsuitgave (versie 0.99).

Download Manager - GetRight

Met Mget, een niet grafisch utility, kunnen automatisch onderbroken
downloads worden voortgezet. Caitoo is een downloadmanager
vergelijkbaar met GetRight. Een beter alternatief is Prozilla
[44]http://www.prozilla.genesys.so, aangezien het 't transport
veelbetekenend verbetert door hetzelfde bestand in vier delen te
downloaden. Het is niet geïntegreerd met de browser, maar is zeer
functioneel. Als je een moderne browser gebruikt zoals Konqueror, dan
zorgt het zelf voor het hervatten van downloads.

Firewall - ZoneAlarm

Linux heeft reeds lang ingebouwde firewalls zoals iptables en
ipchains. De RedHat-distributies bieden gewoonlijk zelfs opties
tijdens de setup voor het configureren van de firewall. Als je meer
van dergelijke software nodig hebt, dan kun je het gratis downloaden
van het Internet.

FTP Clients en Telnet - Cuteftp, WsFTP

Linux ondersteunt FTP als ook Telnet vanaf de opdrachtregel. Een
betere optie is de Midnight Commander (mc) die vergelijkbaar is met de
Norton editor. Deze programma's zijn intelligenter dan de versies die
worden geleverd bij Windows NT en 2000. Ook Gftp, met een grafische
interface is beschikbaar.

IRC Client - mIRC

IRC is een vorm van communiceren die onder de geeks populairder is dan
enige andere instant messaging client. Grafische frontends zijn in
grote aantallen verkrijgbaar. In eerste instantie zijn ze wellicht
gecompliceerd in gebruik, maar ze zijn zeer capabel in alles wat je
maar wilt.

Newsgroup Reader - Outlook Express

Ik weet niet hoeveel mensen dit programma onder Linux gebruiken. De
ontwikkeling en het gebruik van Linux is zeer afhankelijk van de
coördinatie van gebruikers op het Internet. Nieuwsgroepen vormen de
basis voor een aantal belangrijke taken. Er bestaan heel wat van
dergelijke nieuwsgroeplezers voor Linux. Pan is een klassiek utility,
erg populair onder UNIX en Linux-gebruikers. Een wat moderner
alternatief is Mozilla Mail of Ximian Evolution.
_________________________________________________________________

Multimedia toepassingen en spellen

Multimedia is een gespecialiseerd segment waarin gebruikers
voornamelijk fan zijn van de Apple Macintosh, vooral wanneer het gaat
om de release van OS X. Beos probeerde zichzelf als een multimedia
besturingssysteem te positioneren gebaseerd op het Intelplatform, maar
is verworven door Palm.

Music Player - Winamp

XMMS is een Winamp kloon voor Linux met dezelfde look and feel als ook
de functionaliteit. Het ondersteunt zelfs de Winamp plugins. Zowel KDE
als Gnome hebben een boel spelers beschikbaar, maar ik heb alleen
gebruik gemaakt van XMMS. Er is ook geen tekort aan
opdrachtregelspelers.

Movie Player - Windows Media Player

Gnome heeft een ingebouwde speler genaamd GTV, en er zijn nog diverse
andere spelers beschikbaar afhankelijk van het specifieke formaat van
de film dat je wilt afspelen. Mplayer wordt gebruikt voor het bekijken
van de Microsoft formaten. Met de uitgifte van crossover office vanaf
[45]http://www.codeweavers.com. Zelfs ondersteuning voor het QuickTime
filmformaat is toegevoegd.

CD Ripper en CD Burner - Nero

Cdparanoia is een prima CD ripper voor Linux. Het schijnt zich nog in
de ontwikkelingsfase te bevinden alhoewel veel mensen het gebruiken op
productiesystemen. Er is van bekend dat het stabiel en robuust is.
Cdrecord voorziet onder Linux in CD brandersoftware voor op de
opdrachtregel. Problemen bij het branden van CD zoals bufferunderruns
zijn voorbij en het is nu een snelle en effectieve taak.

Image Browser- Acdsee32

Gqview is een uitstekende image browser voor Linux, gebouwd voor de
Gnome desktop, maar niettemin bruikbaar onder KDE. Er zijn ook nog
andere image viewers, te weten KView, Electric Eyes, enz.

Image Editor - Adobe Photoshop

Gimp is een krachtig beeldbewerkingssoftwareprogramma wat vrij
beschikbaar is, inclusief de broncode. Het wordt aangemerkt als een
professionele tool, maar wat ontbreekt is de CYMK mogelijkheid, wat
wordt gebruikt door de publicerende media.

Games

Quake 3, Unreal Tournament en Doom zijn een aantal van de populaire
3D-schietspellen beschikbaar voor onder Linux. Het aantal beschikbare
spellen voor Linux loopt een eind achter op Windows. Er zijn
verscheidene commerciële oplossingen beschikbaar van handelaren als
Transgaming's WineX [46]http://www.transgaming.com waarmee onder Linux
op Windows gebaseerde spellen kunnen worden uitgevoerd.

Als je meer van bordspellen en puzzels houdt, dan zul je beslist niet
worden teleurgesteld. Er zijn gemiddeld 50 van dergelijke spellen met
Linux gebundeld. Ik vind Tuxracer, een simpel 2D racespel en Sokoban,
een simpel strategisch spel, erg leuk om de tijd mee te verdrijven.
_________________________________________________________________

Diverse toepassingen.

Office Suites - Microsoft Office

StarOffice van Sun is een populair alternatief. Het biedt een
geïntegreerde interface dat kan fungeren als een virtuele desktop,
waarin een tekstverwerker, spreadsheet, presentatiesoftware, browser
als ook een e-mailclient zijn opgenomen, alles samengesteld als een
enkele toepassing. Eén van de gebruikelijke klachten is dat het traag
te laden is. Deze office suite is sinds Staroffice 6.0 een versie
waarvoor moet worden betaald. Sun levert nu een open source (gratis)
alternatief genaamd Openoffice ([47]http://www.openoffice.org). Als je
slechts een tekstverwerker nodig hebt om brieven en dergelijke uit te
tikken, dan kun je ook Abiword ([48]http://www.abiword.com) eens
proberen.

Anti-virus - Norton en Mcafee

Virussen zijn voor Linux een veel kleinere bedreiging. Er zijn er
slechts een paar en ze kunnen de systeembestanden niet beïnvloeden op
een goed geconfigureerd systeem waarop je niet als root gebruiker
(beheerder) bent ingelogd. Linux is niet immuun voor virussen, maar je
hoeft je er niet al te druk om te maken, aangezien ze geen
veelbetekenende bedreiging vormen. Ik heb nog nooit een
anti-virusprogramma nodig gehad, en waarschijnlijk zal dit nog wel een
tijdje zo blijven.

Beheertool - Norton utility's

Beheerzaken zoals het instellen van gebruikersaccounts en dergelijke
is het enige beheer dat door Linux wordt vereist. Aangezien Linux
zodanig is ontworpen dat het verscheidene weken in een onbewaakte
toestand kan draaien, verlangt het geen dagelijkse aandacht zoals bij
Windows. Ik ben me niet bewust van iets vergelijkbaars met de Norton
Utilities om de eenvoudige reden dat het in het geheel niet nodig is.
_________________________________________________________________

Aanvullende bronnen

* RPM Find voorziet in een grote variëteit aan Linux-software in
RPM-formaat op [49]http://www.rpmfind.net
* Sourceforge voorziet in broncode voor upgrades en nieuwe
Linux-softwareprojecten op [50]http://www.sourceforge.net
_________________________________________________________________

Veel gestelde vragen

* Is Linux moeilijker te leren dan Windows? / Is Linux
gebruikersvriendelijk?
Linux is een krachtig en geavanceerd besturingssysteeem. Als je
gewoon wat bestanden wilt kopiëren en films wilt bekijken (de
laatste versies van KDE 3.01 en Gnome 2.0 zijn op moment van
schrijven veel beter), dan zou het net zo eenvoudig moeten zijn
als onder Windows. Natuurlijk zijn er verschillen in de wijze
waarop bestanden worden weergegeven een een paar kleine
ergernissen met de interface, en daar moet je je bewust van zijn.
Als je echter de interne details wilt leren kennen of de
performance van het systeem wilt verbeteren, dan is de
opdrachtregel (terminal of shell) de enige manier daarvoor. Mensen
met enige UNIX achtergrond vinden alles wellicht vergelijkbaar.
Als je dat geluk niet hebt dan vindt je de opdrachten wellicht
vergelijkbaar met die van DOS. De opdrachtregel is veel krachtiger
en kan dingen bereiken waar je bij het gebruik van een grafische
interface geeneens een idee van zou hebben. Ik raad je aan je bij
de grafische interface te houden en de opdrachtregel later gaat
proberen zodra je je comfortabel voelt bij het systeem. Laat angst
je niet in de weg staan bij je onderzoek. Maak van kritieke
bestanden voordat je ze gaat wijzigen als voorzorgsmaatregel een
backup.
* Mijn favoriete software/hardware werkt niet onder Linux. Wat kan
ik doen?
Verzeker je ervan dat er geen Linux-versie is van die software.
Als het echt een bekende toepassing is, dan kan er een
vergelijkbare kloon voor zijn. Neem contact op met de
software-ontwikkelaar om te vragen of er spoedig iets zal worden
ontwikkeld. Het spijt me als dit niet zo is, ik kan je in dat
geval niet helpen, maar je kunt me wel mailen, waarop ik zal
proberen je te laten weten wat ik kan vinden. Als het om hardware
gaat, dan kun je proberen om op de site van de hardwarefabrikant
te zoeken naar een Linux-driver. Een aantal fabrikanten is gestart
met ondersteuning voor onder Linux. Wellicht dat er ook
onofficiële versies zijn. Probeer een zoekmachine zoals
[51]http://www.google.com/linux voor de laatste drivers. Als je
hardware erg nieuw is, dan is er wellicht nog niets voor onder
Linux beschikbaar en zul je moeten wachten totdat het wat is
bezonken voordat je begint te informeren. Nieuwere kernels
ondersteunen gewoonlijk meer devices. Als je hardware niet door de
fabrikant of iemand anders wordt ondersteund, dan kun je
waarschijnlijk niet veel meer doen dan de fabrikant lastig vallen
of een eigen devicedriver schrijven (alhoewel ik dat niet als een
optie beschouw voor de meeste gebruikers).
* Is Linux virus-vrij?
Nee. Linux op zichzelf is niet immuun voor virussen, wormen of
Trojan horses, maar het maakt gebruik van een strict
beveiligingssysteem wat het effect van virussen vermindert, tenzij
je een systeem als root gebruiker draait (wat nooit is aan te
bevelen). Er zijn slechts een paar Linux virussen en over het
algemeen kun je er relatief zeker van zijn dat een virus je
systeem niet zal aanvallen. Je hoeft geen gebruik te maken van
antivirus-software. Wellicht dat dit nog verandert in de nabije
toekomst, wanneer Linux populairder wordt, dus je moet je hoe dan
ook bewust zijn van de beveiliging en daarmee gerelateerde
kwesties.
* Is Linux stabiel?
Ja, maar niet crash proof. Linux machines worden gewoonlijk meer
als servers dan als desktop besturingssystemen gebruikt. Er is van
bekend dat het stabieler is dan Windows. Instabiliteit is voor
desktopgebruikers waarschijnlijk niet veel meer dan een irritatie,
maar kan voor anderen een verlies aan productiviteit, geld of
zelfs het leven betekenen voor kritiek gebruik. Linux wordt vaak
ingezet voor Webservers of bestandsservers. De uptime (de
hoeveelheid tijd na de laatste reboot) van deze systemen bestaat
gewoonlijk uit maanden of zelfs jaren, en dat op zichzelf
verklaart de stabiliteit van Linux-systemen. Gewoonlijk bevat het
minder programmeerfouten dan Windows. Zelfs als een toepassing
onder Linux vastloopt, dan hoeft waarschijnlijk niet het gehele
systeem vast te lopen, in tegenstelling tot Windows.
* Is Linux veilig?
Ja. Het bevat minder aan de beveiliging gerelateerde
programmeerfouten dan Windows. Om redenen vergelijkbaar wat in het
vorige antwoord uiteen werd gezet, hebben we voor servers een
veilig systeem nodig. Linux werd als vanaf het begin van de
ontwikkeling ontworpen met beveiliging in gedachten, dus je kunt
tamelijk zeker zijn van de beveiliging onder Linux. Je moet je er
echter bewust van zijn dat geen enkel besturingssysteem 100% vrij
is van fouten. Als systeembeheerder moet je aan beveiliging
gerelateerde issues zien bij te houden via magazines voor
beheerders, websites en nieuwsbrieven.
* Ik weet dat Linux gratis is. Waarom zou ik er dan voor betalen?
Linux is vrijelijk beschikbaar op het Internet en staat op CD's
die bij computermagazine's worden geleverd. Het is gewoonlijk ook
toegestaan om een Linux-CD van je vriend voor de installatie te
lenen, maar je zult geld uit moeten geven om een
Linux-distributie, zoals RedHat of Caldera te kopen. Dit is
logisch omdat je een grote verzameling software krijgt die is
gebundeld en uitgebreid is getest door deze bedrijven voordat ze
op CD of via het Internet worden gedistribueerd. Je krijgt
gewoonlijk ook gedrukte handleidingen, service en ondersteuning
van deze bedrijven (niet gratis beschikbaar). Je kunt zelf kiezen.
Als Linux nieuw voor je is, zonder dat je vrienden in de buurt
hebt die gewend zijn aan het gebruik van Linux, dan zou ik je een
betaalde versie willen aanraden.
* Ik gebruik mijn Linux-systeem thuis. Waarom kan ik het systeem
niet draaien als een rootgebruiker?
Nee, Doe dit nooit. Zelfs wanneer je de enige persoon bent die het
Linux systeem in gebruik heeft, dan nog is het altijd beter om een
account aan te maken voor een andere gewone gebruiker met beperkte
rechten. Dit omdat de rootgebruiker een almachtig persoon is en de
kans erg groot is (geloof me, jongens!!) dat hij/zij per ongeluk
een kritiek bestand of iets vergelijkbaars beschadigt. Elk
ondeugdelijk programma zoals een virus of trojan horse zou geen
toegang hebben tot bestanden waar jijzelf ook geen toegang toe
hebt, wat je verzekert dat het effect van het programma als dit er
is, minimaal zou zijn. Bovendien zou een cracker die het voor
elkaar heeft gekregen toegang tot je systeem te verkrijgen via een
netwerk of het Internet niet in staat zijn om met kritieke
bestanden te gaan spelen. Tenzij je software installeert of iets
anders aan het doen bent dat toegang tot het rootaccount vereist
zelfs dan nog is het beter de opdracht su (superuser) te gebruiken
om deze taak uit te voeren dan om in te loggen als rootgebruiker.
* Hoe beheer ik mijn Linux-systeem?
Je bent op je Windows-systeem wellicht gewend geraakt aan het
periodiek uitvoeren van programma's als Scandisk en
diskdefragmentatieprogramma's. Bij Linux behorende
bestandssystemen (gewoonlijk ext2/ext3) zijn zo ontworpen dat
fragmentatie wordt beperkt. Dat betekent dat je je geen zorgen
hoeft te maken over gefragmenteerde bestanden op je Linux-systeem.
Er bestaan wel defragmentatie utility's voor Linux, maar die zijn
niet bedoeld voor dagelijks gebruik in tegenstelling tot Disk
defragmenter. Net als bij nieuwere versies van Windows wordt elke
keer dat het systeem niet juist wordt afgesloten scandisk
uitgevoerd, zo maakt Linux gebruik van een programma genaamd fsck
(file system check) waarbij je wel of niet de optie hebt om deze
tijdens de systeemstart te annuleren (dit is afhankelijk van je
Linux-distributie). RedHat vraagt je vanaf versie 7.2 om
bevestiging voordat het fsck uitvoert. Je hoeft in het geheel geen
anti-virussoftware uit te voeren. Dus de hoeveelheid die je aan
het beheer besteedt is veelbetekenend minder.
* Waarom hebben veel Linux bestanden geen extensies?
Het simpele antwoord is dat die niet echt nodig zijn. Onder
Windows, worden bestandstypen geïdentificeerd door hun extensies
(bijvoorbeeld .exe voor uitvoerbare bestanden en .doc voor
Word-documenten). Onder Linux worden bestandstypen gewoonlijk
geïdentificeerd door een unieke identiteit genaamd het magische
nummer. We kunnen ook gebruik maken van bestandsextensies. Onder
Linux worden uitvoerbare bestanden geïdentificeerd door een
speciale vlag, wat voor elk bestand wordt ingesteld. Op de
opdrachtregel toont de opdracht ls deze bestanden gewoonlijk in
een andere kleur. Onder KDE of gnome gebruik je de
bestandseigenschappen om het bestandstype te identificeren.
* Waarom hebben we zowel KDE als Gnome nodig?
Dat is niet zo. Het zijn slechts alternatieve grafische
interfaces. Je kunt datgene van je keuze gebruiken. Een
KDE-toepassing kan onder Gnome worden gebruikt en vice versa,
wanneer slechts een paar basisbestanden zijn geïnstalleerd. De
ontwikkeling van Gnome begon om historische redenen na die van
KDE. Ze bieden beiden vergelijkbare features en concurrentie is
goed voor de eindgebruiker (jij). Je kunt zelfs beiden draaien als
je dat wenst.
* Ik wil geen gebruik meer maken van Linux. Hoe verwijder ik het?
Tamelijk eenvoudig. Je moet hiervoor twee stappen doorlopen.
1. Boot in DOS met behulp van een bootdisk/opstartdisk (niet de
MS-DOS prompt/opdrachtregel waarin voorzien door Windows) om
vervolgens de Linux-partities te verwijderen met behulp van
fdisk. (ze worden aangeduid als NON-DOS partities). Maak de
nieuwe partities opnieuw aan om de vrijgekomen ruimte weer op
te vullen.
2. Start de opdracht fdisk/mbr om de opstartopties te
verwijderen.
Je kunt er ook voor kiezen het type bestandssysteem te wijzigen of
de partities te verwijderen met behulp van fdisk, maar
waarschijnlijk is bovenstaand het eenvoudigst.
_________________________________________________________________

Handige bronnen voor nieuwe gebruikers

* Linux Distributies
+ [52]http://www.redhat.com
+ [53]http://www.mandrake-linux.com
+ [54]http://www.suse.de
+ [55]http://www.debian.org
+ [56]http://www.caldera.com
+ [57]http://www.distrowatch.com - a bird's eye view van bijna
alle Linux-distributies.
* Linux Desktopomgevingen
+ [58]http://www.kde.org
+ [59]http://www.gnome.org
_________________________________________________________________

Erkenningen

Ik draag deze HOWTO op aan mijn wijlen ouders Mr.V.Sundaram en
Mrs.Soundara Sundaram voor hun ondersteuning en begeleiding. Ik bedank
de mensen bij de LDP voor hun geduld en snelle reacties op al mijn
domme vragen en hun hulp en begeleiding. Ik bedank in het bijzonder
Joy en Sharon, Linux informatie ontwikkelaars bij IBM die zeer
behulpzaam en reagerend zijn geweest waardoor deze HOWTO op veel
manieren werd verbeterd. Ik wil hierbij al mijn vrienden en kennissen
bedanken voor wat ze ook in de toekomst voor me doen. Bedankt jongens.

References

1. mailto:rahulsundaram AT yahoo.co.in
2. mailto:bokkie AT nl.linux.org
3. file://localhost/tmp/Deciding-Linux-HOWTO-NL/Deciding-Linux-HOWTO-NL.html#about
4. file://localhost/tmp/Deciding-Linux-HOWTO-NL/Deciding-Linux-HOWTO-NL.html#intro
5. file://localhost/tmp/Deciding-Linux-HOWTO-NL/Deciding-Linux-HOWTO-NL.html#windows_compare
6. file://localhost/tmp/Deciding-Linux-HOWTO-NL/Deciding-Linux-HOWTO-NL.html#similar_apps
7. file://localhost/tmp/Deciding-Linux-HOWTO-NL/Deciding-Linux-HOWTO-NL.html#faq
8. file://localhost/tmp/Deciding-Linux-HOWTO-NL/Deciding-Linux-HOWTO-NL.html#newuser_resources
9. file://localhost/tmp/Deciding-Linux-HOWTO-NL/Deciding-Linux-HOWTO-NL.html#acknowledgements
10. http://www.tldp.org/
11. mailto:rahulsundaram AT yahoo.co.in
12. http://www.gnu.org/
13. http://www.tldp.org/FAQ/LDP-FAQ/
14. http://www.tldp.org/HOWTO/Unix-and-Internet-Fundamentals-HOWTO/index.html
15. http://www.linuxfromscratch.org/
16. http://www.linuxlinks.com/
17. http://tldp.org/HOWTO/CD-Distributions-EN-HOWTO
18. http://www.Linux.org/
19. http://www.Linux.com/
20. http://www.Linuxlinks.com/
21. http://www.tldp.org/
22. http://www.desktoplinux.com/
23. http://www.linuxppc.com/
24. http://www.slashdot.org/
25. http://www.sourceforge.net/
26. http://www.freshmeat.org/
27. http://www.transgaming.com/
28. http://www.linuxgames.com/
29. http://www.happypenquin.org/
30. http://www.gnu.org/
31. http://www.google.com/linux
32. http://www.tldp.org/LDP/gs/gs.html
33. http://sunsite.dk/linux-newbie/lnag_benefits.html
34. http://www.dosemu.org/
35. http://www.freedos.org/
36. http://www.kde.org/
37. http://www.gnome.org/
38. http://people.freebsd.org/~murray/bsd_flier.html
39. http://www.gnome.org/
40. http://www.kde.org/
41. http://www.tldp.org/LDP/gs/gs.html
42. http://www.linuxworld.com/site-stories/2001/1018.tco.html
43. http://www.ximian.com/products/ximian_evolution
44. http://www.prozilla.genesys.so/
45. http://www.codeweavers.com/
46. http://www.transgaming.com/
47. http://www.openoffice.org/
48. http://www.abiword.com/
49. http://www.rpmfind.net/
50. http://www.sourceforge.net/
51. http://www.google.com/linux
52. http://www.redhat.com/
53. http://www.mandrake-linux.com/
54. http://www.suse.de/
55. http://www.debian.org/
56. http://www.caldera.com/
57. http://www.distrowatch.com/
58. http://www.kde.org/
59. http://www.gnome.org/